Skip to main content

Dhaawaca ugu weyn ee saboolnimadu ay gaysato waa dareemidda saboolnimada

                                               
Saboolnimadu waa mid dhib badan waxayna geysataa dhaawacyo kala duwan. Waxay bahdishaa qofkeeda. Waxay baabi'isaa karaamada shaqsiga waxayna dadka ku jarribtaa wax uusan doorteen. Sayid Cali Allaha ka raali nodee ayaa la sheegay inuu yiri "Faqrigu haddii uu qof ahaan lahaa, madaxa ayaan seef ooga goyn lahaa".

Hasa ahaatee, dhaawacyada uu gaysto faqrigu waa kala dhib iyo dhibaato badan yihiin. Midka ugu dhibka badan maahan mid muuqdo ama fool ku yaal ee midka qarsoon oo qofka laabtiisa ku baaqi ah. Ma jiro dhaawac ka weyn in qofku dareemo inuu faqiir yahay. Haddii uu sabool yahay balse uusan dareensayn inuu faqiir yahay wuu caymo qabaa, noloshiisana horumar ayay yeelan.

Keith Payne waa borofeesar ku taqasusay kasmo-nafeedda. Wuxuu macalin yahay jamaacadda North Carolina. Keith waxaa uu xasuustaa is badalki ku dhacay maalintuu saboolnimada dareemay. Waxaa uu yiri isagoo ka warramayo arrintaas:

Waxaan kasoo jeeday qoys dan yar ah sidaa darteed waxaan xaq u lahaa cunti bilaash ah inaan iskoolka ka cuno. Gabdhaha ka shaqeeyo maqaayadda iskoolka way i wada yaqaanneen sidaa darteed markuu safku isoo gaaro xigtayda ayay i jillaabi jireen wax kalana ima waydiin jirin. Subax ayaa waxaa timid maqaayaddi gabar cusub oo aan war u hayn xaaladdayda. 

Marki aan cuntada qaado is iri ayay tiri keen doolar iyo rubuc. Indhaha ayaan cirka u taagay, geesaha iyo gadaal ayaan fiiriyay mise canug walba doolar ayuu gacanta ku haystaa. Waabaa igu baryay waana baraarugay. Waxay noqotay inaan xaaaladayda sharraxo sidaasna anoo ceebaysan quraacdi la igu siiyo.

Maalintaas wixii ka danbeeyay waxaan billaabay inaan u fiirsado caruurta dharka ay qabaan, qabaha ay xiran yihiin, buugaagta iyo qalimaanta ay sitaan. Waxaa isoo baxday inay ka wada duwan yihiin. Waxaan noqday qof si kala ah. Waxaan dareemay hoosayn. Waxaan billaabay inaan caruurta kale iska aruuriyo ilaa aan gooni u baxay, sheegadi iyo hadalkina iska daayay.

Subaxa uu Keith cudurkaas ku dhacay iyo subixii ka horreeyay reerkoodu isku jeeb ayuu ahaa. Is baddalka dhacay ayaa ah kaliya inuu dareemay hadda inuu sabool yahay halka shalay uusan taas dareensanayn. 

Dareenka faqiirnimadu kuma dhamaado intaas kaliya ee wuxuu qofka ku riixaa wax yaabo aan habboonayn. Qofku markuu aamino inuu sabool yahay wuxuu u bareeraa qataro badan. Waxbo kama naxo waxna uma aabo yeelo. Tusaale, suuragalnimada in qof ku guulaysto khamaarka loo yaqaan Powerball ee Maraykanka laga cayaaro waa hal qof sadexdii boqol oo milyanba (one in three hundred million). Saas oo tahay wax yar mooyee waxaa iibsado waa dan yarta. 

Cilmi-baaris Kanada lagu sameeyay ayaa sidaas oo kale tustay. Baarayaasha ayaa marki hore su'aalo badan oo dakhliga ka qayb galayaasha ku saabsan waydiiyay. Ka dib, waxay ku yiraahdeen ka qayb-galayaashi, qof kasta liiskaan meesha uu kaga jiro ha isaga qoro. Liisku waa mid bug ah oo ay baarayaashu sameeyeen. Wuxuu tusayaa mushaaraadka dadka isku deegaanka iyo isku xirafadda ah iyo sida ay u kala korreyaan.

Laakiin ka qayb-galayaasha run ayaa looga dhigay. Qof kasta isagoo ku jaangoonayo waxa soo galo ayuu liiska isku qoray. Ka dib, waxaa loo qaybiyay labaatan labaatan doolar. Waxaa lagu yiri saad doontaa ka yeela. Kuwii liiska ka galay meel kore oo dareemay inay xoogaa dadka kale xoolo dheer yihiin labaatanki jeebka ayay ku riteen. Kuwii dareemay inay dadka ugu jeeb hooseeyaan labaatanki mid khamar ku cayaaro iyo mid si kale u dubto ayay noqdeen oo midna meeshi lama dhaafin. Sababtu way iska caddahay. Faqiirku wuxuu is yiri labaatan kaligeed gaajo kaa saari maysee iska jajabso, halka midka kale uu is yiri meel ku habboon u isticmaal. 

Waxaa laga yaabaa in aad is tiraahdo arrintaan waa mid ku dhisan dhaqamada Galbeedka innagana nama qusayso oo fuqaradeennu waxaas kuma kacaan. Mar kale aan ku xasuusiyee waxa laga hadlayo maahan faqiir ee waa midka dareemo inuu faqiir yahay iyo sida uu u dhaqmo inta badan. Intaas adigoo maanka ku hayo, xasuuso oraahdi ilaa waa dhow dhagaheennu maqlayeen ee ahayd "maxaan ka dhimanayaa". 

Inta aan maqal ama ilowday haddii aan u sharraxo, oraahdaan waxay ahayd mid ay isticmaali jireen mooryaanti isbaarooyinka koonfurta Soomaaliya u yeelleen. Marki uu is adkeeyo qofka wax laga rabo ayay ku dhihi jireen, anigu inaan dhinto ma kala jecli waayo wax aan haysto oo aan isagu adkeeyo adduunkaan ma yaalaan, mark adigu haddaad haysato wax aad ka naxayso oo aad rabto inaadan ka dhiman is furo haddii kale aan isla dhimanno.

Halkaas waxaa kaaga muuqato in mooryaantu qatartaas u qaadanayaan kaliya inay dareemeen inay sabool yihiin. Arrintaas  kuma koobna mooryaanta ee waa mid ku baahsan bulshada dareento saboonimada. Xasuuso gabaygii AUN Dhoodaan ee ahaa "Naftu inay maqnaatiyo inay mahad ku noolaato, Maaweelis weeyaan haddii aad mid u dhaxaysaaye". Halkaan wuxuu gabyaagu cabbirayaa in qatar badan la qaato si looga baxo saboolnimada. 

Sidoo kale, erayada aadka ay u isticmaalaan dadka tahriibo iyo kuwa dukaamada ka furto meelaha qataraha badan ee inta badan  soomaalida lagu laayo ayaa ah "duruuf ayaa nagu kaliftay iyo sidaan ayaan dhaanto sidaan ku noolayn". Dadkaan isku jeeb ma wada aha laakiin waxay ka siman yihiin dareenka saboolnimada. 

Yaa faqiir ah, maxaa keenayo is qofku dareemo inuu sabool yahay, caddad intee la eg ayaase looga baxaa saboolnimada? Ha ka hordhicin qaybta xiga Eebe idinkii

Ibrahim Aden Shire
ishire86@gmail.com
kala soco: https://ibrahim-shire.blogspot.co.uk/


Comments

Popular posts from this blog

Taariikh Nololeedkii Sheekh Maxammed Xaaji Yuusuf

  28/12/2023 waxaa geeriyooday sheekh Maxammed Xaaji Yuusuf oo ka mid ahaa culimada Soomaaliyeed marna ahaa hoggaamiyihii Imaaradii Gedo. Sheekh Maxammed Xaaji Yuusuf Aw Axmed Ismaciil Mubaarak sheekh Cabdiraxmaan sheekh Samantar,  waxaa uu ku dhashay qiyaastii 1938-kii, meel lagu magacaabo Buuro oo galbeedka uga beegan magaalada Caabudwaaq ee gobolka Galgaduud. Sheekha waxaa uu ahaa Marreexaan, Cali Maxammed (Cali-dheere), reer Sheekh reer Mubaarak.  Sheekh Maxammed waxaa uu ku barbaaray guri aqoon iyo Diin. Sida aad ka arki kartaba abtirkiisa aabbihii iyo awooyaashii waxaa ay ahaayeen culimo. Sheekha Maxammed Allaha u naxariisto e (AUN),  waxaa uu Qur’aanka kariim ka ah dhammeeyay isaga oo aad u da’ yar. Intaa ka dib waxaa uu u jeestay barashada caqiidada, fiqhiga iyo Shaaficiga isaga oo kutubtaas ka qaatay aabbihii. Sidii uu dhaqanku ahaa, sheekh Maxammed  waxaa uu xiraystay sannadka markii uu ahaa 1956-kii ilaa 1961-kii  goortaas oo uu cilmi u raadsaday magaalooyinka Beledwayne,

Hal ku dhigga halaagga noo horseeday: "Xoolaha dad weynaha ayaa ganacsi loo baddalay"

Ilaa shalay waxaa baraha bulshada lagu faafinayay in isbitaalki Jaalle Siyaad ee dagmada Garbahaareey loo rogay meel ganacsi. Saaka warki asaga ahaa waxaa qoray qaar ka mid ah mareegyada warfaafinta ee Soomaalida. Dadka qoray warkaan qaar waxay isticmaaleen erayo adag sida 'dhiig miirato', 'furasho' iyo 'boob'.  Inkastoo aan la xariiray qaar ka mid ah dadka qoray farriimahaan aana isku dayay inaan si hoose xal ugu helo warkaan aan salka lahayn, haddana waxaa ii muuqato inuu dhawaqu meel fog gaaray hoos u hadlidna aysan ku filnayn. Sidaa darteed waxaan go'aansaday in si muuqato wax ooga dhaho warkaan oo aan ahayn kii ugu horreeyay ee noociisa ah.  Muxuu yahay Isbitaalka Jaalle siyaad? Jaalle Siyaad waa isbitaal weyn oo ku yaal Garbahaareey. Waxaa dhismihiisa bilowday dowladdii dhexe isagoo qaybo ah ayayna dhacday. dhowr iyo labaatan sano ayuu qabyadaas ahaa oo arigu u xaroon jiray. Waqti aan fogayn ayay gabdho qurbajoog ah isu xilqaameen inay

Maxaa ka run ah warbixinnada foosha xun ee laga qoro Soomaalida Qurbaha?

Warbixin ka ay daabacday Boomerg oo looga hadlay waxtarka muhaajiriinta Maraykan  tago ayaa lagu sheegay in Kiinyaanku yihiin dadka saddexaad ee ugu shaqada iyo waxtarka badan soogalootiga Maraykanka. Gaana oo Afrika ah ayaa qaadatay kaalinta koowaad waxaan labo noqday Bulgeeriya oo Yurub ah. Waxaa sidoo kale toban hore soo galay dalalka Itoobiya oo afar gashay, Masar oo shan gashay, Nayjeeriya oo siddeed gashay iyo Laybeeriya oo sagaal gashay. Toban qowmiyadood ee ugu shaqada badan muhaajiriinta ku nool Maraykanka lix ayaa kasoo jeedda Afrika. Waxaan tobanka hore soo galin Soomaalida. Sidoo kale soomaalidu safka hore oogama jirto muhaajiriinta ugu aqoonta badan. Afrika Masar iyo Natjeeriya ayaa kaga jiro tobanka hore xagga aqoonta. Marka walba oo lasoo hadal qaado Soomaali waxaa lagu xariiriyaa, faqri, burcadnimo, aqoon la'aan, argagixisonimo iyo shaqo la'aan baahsan. Warbixin laga soo saaray waddamada Galbeed oo sawir quruxsan ka bixiso Soomaalida in la helo ma dhacd

Contact Form

Name

Email *

Message *