Wixii ka danbeeyay bishii koowaad
ee sanadi 2016-ki dagmada Ceelcadde waxay noqotay dagmada ugu caansan gobalka
Gedo. Waxaa magaceeda lagu daabacay dhammaan wargaysyada aduunka oo afaf kale
duwan ku qoran waxayna in muddo ah ahayd meelaha loogu hadal-hayska badanyahay
qaarada Afrika.
Caan-bixiddaan ayaa ku timid
dagaalki qasaaraha badan lagu gaarsiiyay ciidamadii Kenya ee daganaa dagmada
Ceelcadde. Dagaalkaas ka hor way yaraayeen dadki yaqaanay dagmada. Sidoo kale ma
dhicin dhacdooyin kale oo waaweyn ama xusid mudan oo ka danbeeyay dagaalkaas oo
dagmada soomaray. Intaas waxaa dheer ma dhicin dadaallo lagu caddaynayay wajiga
runta ah ee dagmada kuwaasoo garab socday wararka dhiillada iyo colaadda
xambaarsan ee dagmada laga sheegayay.
Sidaas awgeed dad badan ayaa
arintaas waxay ku dhalisay in dagmadu tahay golo colaadeed iyo meel lama galaay
ah. Kuwa badan oo markaas magaca dagmada ugu horaysay waxay u qaateen inay tahay
meel aan magaalo ahayn oo xero ciidan ahayd, qaar waxay u qaateen tuulo dhawaan
la yab-yabay. Hadaba waxaan jeclaystay inaan bixiyo sawirka dhabta ah dagmada si
aysan taariikhda ugu galin sheeko hal waji leh. Dagaalka meesha ka dhacay xaq
iyo xaq darro midkuu ahaa kuma saabsana qormadaan ee waxay kaliya tilmaamaysaa in
dagmadu leedahay waji ka duwan kan idaacadaha dalka iyo kuwa dunida laga
faafiyay.
CEELCADDE WAA TUMA ?
Ceelcadde deegaan ahaan waxa ay dhacdaa bartamaha gobalka
Gedo dhul daaqsimeedka joogiisa sareeyo ee diirharo waxa ayna dhanka galbeed 60
km kaga beegantahay magaala-madaxda gobalka gedo ee Garbahaareey.
Dagmada Ceelcadde waxaa la aas
aasay xornimadii dalka ka hor afar sano sandkii 1956 waxaa dagmanimadeeda si
toos ah loogu aqoonsaday xiligii dawladii kumeel gaarka ee Allaha u raxmadee
mudane CABDULAAHI YUUSUF sanadii 2006. Burburkii dawladii dhaxe ee dalka
kadib Ceelcadde waxa ay ku tillaabsatay horumaro lataaban karo oo dhinacyo kala
duwan ah sida waxbarashada, caafimaadka,
dhaqaalaha, iyo dhismaha kuwaasoo u suura galisay in ay hesho
dagmanimadeeda.
WAXBARASHADA
Schoolkii ugu horeeyay Ceelcadde
waxaa lagafuray sanadii 1993 koos oo ka koobnaa uun dugsiga hoose iyo dhexe
waxaana maamuli jirtayhay'ada NCA iyo dadka deegaanka. Waxaa sidoo kale
waxbarashada dagmada wax kusoo kordhiyayay hay’ada khayriga ah ee IQRA. Waxaa sanadii 2001-di
ay hay’ada NCA hirgalisay dhismayaal dhagax ah oo ka koobnaa
dugsuga hoose iyo dhaxe.
Sanadii 2005-ti waxaa Ceelcadde
laga dhisay dugsigii sare ee ugu horeeyay guud ahaan gobalka Gedo burburkii
dawlada dhexe ee dalka kadib taas oo ka dhigaysa Ceelcadde hogaanka waxbarashada
gobalka Gedo maantay aan joogno. Sanadii 2013-ki Ceelcadde waxaa laga dhisay machadka
diiniga ah ee ALFURQAAN kaas oo lagu barto culuumta kala duwan ee diinta ah
iyo carabiyada una dhigmo heerka waxbarshada dugsiyada sare taas oo ka dhigan in
shahaadada machadka aad ku tagi kartid jaamacadaha dal iyo dibadba.
Sanadii 2014-ki waxaa dagmada
ceelcadde laga furay machadka JUBA TECHNICAL COLLEGE kaasoo lagu barto
caafimaadka gaar ahaan qaybta Kalkaalisinimada iyo farsamada gacanta waxaa uuna
hoos tagaa jaamacada MUQDISHO (Mogdishu University). Machadku waxa uu bixiyaa
shahaado labo sano oo diploma ah oo caafimaadka ah taas oo labada sano oo kale
aadkasii dhamaysan kartid jaamacada MUQDISHO.
CAAFIMAADKA
Ceelcadde waxay noqotay meealaha
ugu wanaagsan xagga adeegga caafimaadka. Waxay kulmisay labo isbitaal oo bulshada
u adeega iyo farmashiyayaal badan oo si khaas ah looleeyahay. Labada isbitaal
mid ka mid ah oo dagmada laga hirgaliyay sandii 2004 Isbitaalka ayaa heer gobal
ah oo dhamaan qalabkii isbitaalu dhamaystiranyahay wuxuuna bulshada ka kaafiyay
in ay safar dheer ugalaan raadinta goob caafimaad oo ay isku daweeyaan.
DHAQAALAHA
Ceelcadde dhanka dhaqaalaha waxa
ay ku tiirsantahay xoolaha nool, beeraha iyo dadka deegaanka udhashay ee qurba
joogta ah. Deegaanka ay dhacdo dagmada Ceelcadde oo uu Eebe ku mannaystay
geedaha ayaa ka dhigtay in ay noqoto deeganada ugu xoola dhaqashada wanaagsan
guud ahaan dalka gaarahaan gobalka Gedo. Sidoo kale waxaa ay dagmada Ceelcadde
leedahay dhul beereed la beerto labada xili ee roobka (guga iyo dayrta),
waxaana ka baxa dalagyo kala duwan sida masagada, (labadeeda nooc) digirta,
qaraha, sisinta iyo kuwa kale oo badan. Wax soo-saarka beeraha ayaa dagmada ka
dhigay mid ilaa xad isku filan xagga quutka la cuno.
DHISMAHA
Sanadahaan danbe Ceelcadde waxaa aad ugusoo badanaayay
dhismayaal aad u badan taas oo si aad ah looga dareemay dagmada. Dhismaha sida
xooliga ku socdo ayaa keenay kobac dhaqaale kaasoo soo jiitay dad badan ka
yimid deeganada ku xeeran dagmada iyo meelo ka durugsan intaba. Dadka kasoo
guurayo miyga, kuwa soo raacay nolosha ka jirto dagmada iyo kuwa kasoo barakacay
abaaraha ku dhuftay deegaanada kala duwan ee dalka ayaa si aad ah u kordhiyay
tirada dadka ku nool dagmada.
Nabadda
Horumarka balaaran ee aan kor kusoo xusnay waxaa saldhig u
ahaa xasiloonida ka jirtayCeelcadde. Dadka ku nool dagmada oo ah dad nabadeed
iyo cuqaal waayo arag ahaa oo dagmada taladeeda gacanta ku hayay ayaa
suuragaliyay in dagmadu ka badbaaddo dagaaladi foosha xumaa ee qabaailllada ree
Gedo u dhaxeeyay. Inkastoo ay marar kala
duwan dagaalo siyaasadeed ay ka dhaceen Ceelcadde, marnaba kama aysan qayb
qaadan dagaaladi wajiyada badnaa ee gobalka soo maray.
Mowqifkaan wanaagsan ee dagmadu
qaadataywaxay horseeday in Ceelcadde loo aqoonsado dagamada nabadda ee gobalka
Gedo. Waxay noqotay madal lagu soo hirto dadkuna ku nabadgalaan. Hasa ahaatee,
ayaamihi danbe waxaadagmada saameeyay dagaalo siyaasadeed ooaysan iyadu dooran
dadkeeduna aysan qayb kaahayn.
Gunaanad
Ceelcadde waxay ka mid tahay
dagmooyinka da’da yar hadana sida xowliga ah u koray. Waxay samaysay horumar
balaaran oo dhinacyo badan ah waxayna siyaabo kala duwan usoo jiidatay indhaha
caalamka iyo kuwa dalka. Waxay tusaale fiican u noqotay dagmooyinka Jubaland
waxayna ku tilmaamantahay nabad, waxbarasho iyo dad-diimeed. Ceelcadde waxay
hiigsanaysaa mustaqbalka dhow inay noqoto magaalada ugu camiran uguna dadka
badan gobalka Gedo.
Wabillaahi tawfiiq.
W.Q. Cabdikariin cismaan Cabdi-Yarow
Email: yaroow002@gmail.com
Comments
Post a Comment