Skip to main content

Jubbaland: Macalin Maxamed Balan-qaadkina waa ku Baqaylay.

Wasiirka waxbarashada Jubbaland macalin Maxamed oo safar ku marayay gobalka Gedo ayaa soo gaaray magaalada Garbahaareey ee caasimada gobalka 4/8/2017. Horay wuxuu usoo maray magaalooyinka Luuq, Dolow iyo Balad-xaawo.

Ujeedada safarka wasiirka si cad looma qeexin. marki hore waxaa la sheegay inuu horudhac u yahay booqasho balaaran oo madaxeweyne Axmed madoobe gobalka u imaan doono. Laakiin marki danbe waxaa lagu soo koobay in wasiirka u kuur-galayo xaalada gobalka qaasatan tan wax barashada ee ah qaybta uu isagu masuulka ka yahay.

Wasiirka ayaa kala kulmay magaalada Garbahaareey soo dhaweyn aan horay loogu samayn madaxdii ka horaysay ee imaan jirtay dagmada dowladii dhexe ka dib. Maadaama hiigsiga Garbahaareey uu yahay inay noqoto xarunta cilimiga iyo wax barashada ee Jubbaland, waxaa sawiirka lagu soo dhaweeyay arday ubaxyo lulayso.

Soo dhaweynti ka dib, waxaa lagu soo wareejiyay madaarista, iskoolada iyo maktabadaha wax barashada ee magaalada ka jiro. waxaa la tusay wax dhiiri galiyo wasiir horay ooga gaabiyay shaqadiisi.

dhoola tuskaan ay soo bandhigtay Garbahareey ayaa looga dan lahaa in la tusso wasiirka inay dagmadu iskeed wax u qabsatay hadana ay u baahantahay qaybti ee mamulka ku lahayd iyo in taageerada loo fidyo aysan noqon doonin mid aanan laga faaidaysan.

Meeshi cir laga filayay ayay ciiryaamo ka timid

Nasiib darro, wasiirku kama hadal mushaarka macalimiinta, dhisidda fasalo cusub iyo soo kordhinta iskoolo hoose oo gobalku dhib weyn u qabo. kama hadal waxa uu ka qaban doono meelaha aysan dugsiyo sare ka jirin sida Balad-xaawo. ma sheegin waxa uu ka qaban doono caruurta iskoolada aan dhigan ee kumanaanka kor u dhaafay ee ku nool gobalka  kuwasoo qatar ugu jiro inay ku biiraan koxaha hubaysan.



Hal fadhiga ku diiday istaaga kuma godlato 

Maamulka Jubbaland hadda waa mid tabar daran. Sedexda gobal ee ka kooban yahay isuma gudbi karaan. Caasimadiisa waxaa haysto alshabab. Dhaqaale ahaan wax weyn mahayo isha kaliya ee wax kasoo galaan waa takadda Kismaayo oo aysan wax badan ka soo dagin wax ka dhoofana aysan jirin. 

Sida aan xog hoose ku helay wasiirka safar ku yimid gobalka markuu baxayay in nooliga laga bixiyo ayay noqotay. Maamulka isaga oo muruq iyo maal ahaan martabadaas joogo xataa balanqaad laga waayay haduu wax helo siduu wax ku qaban doono shaki weyn ayaa ku jiro.

Waxa kaliya ee lagu tilmaami karo balanqaad waa inuu wasiirku yiri waxaan ka furi doonnaa dagmada Garbahaareey xarun lagu tababaro macalimiinta gobalka Gedo. Ogow maahan kuwa Jubbaland oo dhan ee gobalka Gedo kaliya. In wasiirku tibaajibinayay hanka dadka uu la hadlayay way dhici kartaa oo uu is lahaa haddii tan ay ku qancaan ookiyaale bir ah u xiro haddii ay kula fahmaana xisaabta dib oogu noqo. In intaasba wax weyn la tahayna waa suura gal. Kay tahayba wax la qaato lama imaan wasiirku. 

Maamulka Jubbaland wuxuu ka koobanyahay sadex gobal (Jubbada dhexe, Jubbada hoose iyo Gedo). si la isgu dheeli tiro dhaqaalaha gobolada Jubbada dhexe waxaa la siiyay caasimadda maamulka (Bu'aale), Jubbada Hoose waxaa la siiyay caasimadda ganacsiga (kismaayo) halka Gedo aan laga dhigay "Bartire buuga kuma jiro". 

waxaa muhiim ah in qaladkaan la saxo. wali waxaa jiro xarumo badan oo haddi gobalka laga furo abuuri lahaa fursado shaqooyin iyo ilo dhaqaale. halka uu hadda wasiirku yiri waxaan furay xarunta ku kooban macalimiinta Gedo haddi laga dhigo mid macalimiinta Jubbaland oo dhan faaiido badan ayay keeni kartaa. sidoo kale waxaa loo gaar yeeli karaa xarun cilmi baaris oo matasho maamulka oo dhan dhaqaalaheeduna isagu bixiyo, kuwa kale oo badana waa jiraan haddii maskax fiyow iyo dad lexejeclo leh ay u howl galaan.

Ibrahim aden shire
ishire86@gmail.com

Comments

Popular posts from this blog

Taariikh Nololeedkii Sheekh Maxammed Xaaji Yuusuf

  28/12/2023 waxaa geeriyooday sheekh Maxammed Xaaji Yuusuf oo ka mid ahaa culimada Soomaaliyeed marna ahaa hoggaamiyihii Imaaradii Gedo. Sheekh Maxammed Xaaji Yuusuf Aw Axmed Ismaciil Mubaarak sheekh Cabdiraxmaan sheekh Samantar,  waxaa uu ku dhashay qiyaastii 1938-kii, meel lagu magacaabo Buuro oo galbeedka uga beegan magaalada Caabudwaaq ee gobolka Galgaduud. Sheekha waxaa uu ahaa Marreexaan, Cali Maxammed (Cali-dheere), reer Sheekh reer Mubaarak.  Sheekh Maxammed waxaa uu ku barbaaray guri aqoon iyo Diin. Sida aad ka arki kartaba abtirkiisa aabbihii iyo awooyaashii waxaa ay ahaayeen culimo. Sheekha Maxammed Allaha u naxariisto e (AUN),  waxaa uu Qur’aanka kariim ka ah dhammeeyay isaga oo aad u da’ yar. Intaa ka dib waxaa uu u jeestay barashada caqiidada, fiqhiga iyo Shaaficiga isaga oo kutubtaas ka qaatay aabbihii. Sidii uu dhaqanku ahaa, sheekh Maxammed  waxaa uu xiraystay sannadka markii uu ahaa 1956-kii ilaa 1961-kii  goortaas oo uu cilmi u raadsaday magaalooyinka Beledwayne,

Hal ku dhigga halaagga noo horseeday: "Xoolaha dad weynaha ayaa ganacsi loo baddalay"

Ilaa shalay waxaa baraha bulshada lagu faafinayay in isbitaalki Jaalle Siyaad ee dagmada Garbahaareey loo rogay meel ganacsi. Saaka warki asaga ahaa waxaa qoray qaar ka mid ah mareegyada warfaafinta ee Soomaalida. Dadka qoray warkaan qaar waxay isticmaaleen erayo adag sida 'dhiig miirato', 'furasho' iyo 'boob'.  Inkastoo aan la xariiray qaar ka mid ah dadka qoray farriimahaan aana isku dayay inaan si hoose xal ugu helo warkaan aan salka lahayn, haddana waxaa ii muuqato inuu dhawaqu meel fog gaaray hoos u hadlidna aysan ku filnayn. Sidaa darteed waxaan go'aansaday in si muuqato wax ooga dhaho warkaan oo aan ahayn kii ugu horreeyay ee noociisa ah.  Muxuu yahay Isbitaalka Jaalle siyaad? Jaalle Siyaad waa isbitaal weyn oo ku yaal Garbahaareey. Waxaa dhismihiisa bilowday dowladdii dhexe isagoo qaybo ah ayayna dhacday. dhowr iyo labaatan sano ayuu qabyadaas ahaa oo arigu u xaroon jiray. Waqti aan fogayn ayay gabdho qurbajoog ah isu xilqaameen inay

Maxaa ka run ah warbixinnada foosha xun ee laga qoro Soomaalida Qurbaha?

Warbixin ka ay daabacday Boomerg oo looga hadlay waxtarka muhaajiriinta Maraykan  tago ayaa lagu sheegay in Kiinyaanku yihiin dadka saddexaad ee ugu shaqada iyo waxtarka badan soogalootiga Maraykanka. Gaana oo Afrika ah ayaa qaadatay kaalinta koowaad waxaan labo noqday Bulgeeriya oo Yurub ah. Waxaa sidoo kale toban hore soo galay dalalka Itoobiya oo afar gashay, Masar oo shan gashay, Nayjeeriya oo siddeed gashay iyo Laybeeriya oo sagaal gashay. Toban qowmiyadood ee ugu shaqada badan muhaajiriinta ku nool Maraykanka lix ayaa kasoo jeedda Afrika. Waxaan tobanka hore soo galin Soomaalida. Sidoo kale soomaalidu safka hore oogama jirto muhaajiriinta ugu aqoonta badan. Afrika Masar iyo Natjeeriya ayaa kaga jiro tobanka hore xagga aqoonta. Marka walba oo lasoo hadal qaado Soomaali waxaa lagu xariiriyaa, faqri, burcadnimo, aqoon la'aan, argagixisonimo iyo shaqo la'aan baahsan. Warbixin laga soo saaray waddamada Galbeed oo sawir quruxsan ka bixiso Soomaalida in la helo ma dhacd

Contact Form

Name

Email *

Message *